Farklı kaynaklardan, kişilerden ve farklı yaş grubu çocukların öğretmenlerinden defalarca duyduğumuz bir konudur teknoloji kötüye kullanımı. Uyku düzeninden tutunda beslenme paternine, sosyal davranışsal problemlerden tutunda dil gelişimine kadar çeşitli konulardaki olumsuz etkilerinden bahsederiz çoğunlukla. Çocukluk ve ergenlik dönemlerine ilişkin yapılan bazı araştırmaların olduğu bir yazıya denk geldim. Ve bilimsel alıntılama kurallarına uymak için uygun bilgileri paylaşmadıklarından makalelere direk erişim mümkün olamadı. Bu nedenle Blog Yazarı Elif Eren’in yazısını olduğu gibi paylaşmak istiyorum bugün sizlerle.
EKRAN ZAMANI: ARAŞTIRMALAR VE SONUÇLAR
Ekran zamanı konusu çoğumuz için ebeveynliğin uygulaması en zor kararlarını ve vicdan azaplarını beraberinde getiriyor. Bir yandan büyüdükçe teknolojiden uzak tutmakta zorlandığımız çocuklarımız; diğer tarafta asla tam anlamıyla rahat olamama hali ve suçluluk duygusu. Dengeyi bulmak git gide zorlaşıyor değil mi? Konuyu daha detaylı ele almak adına son zamanlarda ekran zamanı ve teknoloji kullanımı ile ilgili aklımızdaki sorulara bilim ne cevap veriyor, öğrendik; sonuçta yeni bilgilerin ve aile dinamiklerinin ışığında bu konuyu bitmeyen bir mücadele olmaktan çıkarmanın bizim elimizde olduğunu fark ettik…
ARAŞTIRMA 1: ÇOCUKLAR EKRAN KARŞISINDA NE KADAR ZAMAN GEÇİRMELİ?
AMAÇ
Oxford Internet Institute ve Cardiff University araştırmacıları, iki-beş yaş arası çocuk sahibi olan 20 bin ebeveynle mülakat yaptılar. Çocukların ekran kullanımına ve ekran zamanının çocukların mutluluk ile davranışlarına etkisine odaklanan bu çalışmanın amacı, American Academy of Pediatrics’in sıkça atıfta bulunulan bu yaş grubundaki çocuklarda ekran zamanını günde bir saatle kısıtlama önerisinin geçerliliğini sorgulamaktı.
SONUÇ
Dijital ekran kullanımının tek başına 2-5 yaş arası çocukların psikolojik sağlığını kötü etkilediği teorisine dair kesin bir kanıt olmadığı sonucuna varıldı. Araştırmanın bulguları, ekran zamanına ilişkin nicel tartışmalardan öte ailenin dijital ekran zamanına dair kuralları nasıl uyguladığının ve çocukları dijital dünyayı keşfederken onlara aktif olarak eşlik etmelerinin daha önemli olduğu yönünde.
ARAŞTIRMA 2: TEKNOLOJİ ALIŞKANLIKLARI UYKUYU NASIL ETKİLİYOR?
AMAÇ
Penn State College of Medicine araştırmacıları 8-17 yaş arası 234 çocuğun ebeveynleriyle çocuklarının uyku ve teknoloji alışkanlıklarıyla ilgili mülakat yaptı. Araştırmanın amacı teknolojik cihaz kullanımının çocukların uykusunu olumsuz etkileyip etkilemediğini ortaya çıkarmaktı.
SONUÇ
Uyku öncesi ya da uyku arasında herhangi bir teknolojik cihaz kullanımı, istatistiksel olarak uykunun süresini ve kalitesini olumsuz etkiliyor. Uyku zamanı teknoloji kullanımıyla yüksek vücut kütle endeksi arasında dikkate değer bir ilişki olduğu tespit edildi.
ARAŞTIRMA 3: EKRAN HANGİ NOKTADA ÇOCUKLARI OLUMSUZ ETKİLER?
AMAÇ
University of Michigan Center for Human Growth and Development tarafından yapılan araştırma, 4-11 yaş arası çocuklarda ekran bağımlılığının boyutlarını ölçmeyi amaçladı.
SONUÇ
Ekran bağımlığının neden olduğu duygusal ve sosyal problemler konusunda çocukların teknolojiyi nasıl kullandıkları, ne kadar süreyle kullandıklarından daha kuvvetli bir sinyal. En önemli kriterler ekran kullanımının hayatın diğer alanlarında problemlere neden olup olmadığı; çocuğun vaktinin ve enerjisinin çoğunu teknolojik cihazlarla harcayıp harcamadığı.
ARAŞTIRMA 4: EKRAN KULLANIMI DİL GELİŞİMİNİ NASIL ETKİLER?
AMAÇ
University of Salford tarafından yapılan araştırmaya 6 ay-3 yaş arası çocukların bakımını üstlenen 131 yetişkin katıldı. Araştırma, çocukların medya kullanımı ile dil gelişimi arasındaki ilişkiye odaklandı ve ekran kullanımının kelime dağarcığına etkisini ölçmeyi amaçladı.
SONUÇ
Araştırmanın sonucunda 6-18 ay arası bebeklere kitap okumanın kelime dağarcığını olumlu yönde etkilediği belirlenirken televizyon ya da mobil ekranlarla geçirilen zamanın kelime dağarcığıyla ilgisi saptanamadı. Okumanın yerini almadıkça çocukların ekrana maruz kalmalarının kelime dağarcığını olumsuz etkilemediği sonucuna varıldı.
ARAŞTIRMA 5: TEKNOLOJİ KULLANIMI EBEVEYN-ÇOCUK ETKİLEŞİMİNİ BALTALAR MI?
AMAÇ
ABD’de 170 ailenin katılımıyla gerçekleşen ve sonuçları Child Development dergisinde yayımlanan 2017 tarihli araştırma, ebeveynlerin sorunlu teknoloji kullanımlarının aile etkileşiminde teknoloji temelli kesintilere neden olup olmadığını mercek altına aldı. Araştırmanın bir diğer amacı ‘technoference’ denilen bu kesintilerin çocuklarda davranış problemlerine yol açıp açmadığını irdelemekti.
SONUÇ
Araştırmaya katılan ebeveynlerin neredeyse yarısı (yüzde 48’i) gün içinde çocuklarla etkileşimlerinin teknoloji nedeniyle üç kere sekteye uğradığını itiraf etti. Araştırmacılar bu durumun küçük çocukların mızmızlanmaya, memnuniyetsizliğe, huzursuzluğa ve öfke patlamalarına daha yatkın olmalarıyla ilişkilendirilebileceğini belirttiler.
ARAŞTIRMA 6: TEKNOLOJİ KULLANIMI ERGENLERİN PSİKOLOJİSİNİ NASIL ETKİLER?
AMAÇ
University of Michigan tarafından ABD çapında yapılan kapsamlı araştırma, mobil ekran ve teknoloji kullanımının 13-16 yaş aralığındaki gençlerin duygu durumunu nasıl etkilediğini anlamaya odaklandı.
SONUÇ
Anket yöntemiyle yürütülen araştırmanın sonucunda teknolojik cihazlarla fazla zaman geçiren ve ekran dışı aktivitelere daha az zaman ayıran ergenlerin psikolojik açıdan daha kötü durumda olduğu tezine ulaşıldı. Araştırmacılar ekran karşısında geçirilen zaman uzadıkça ergenlerde depresyon ve kaygı bozuklukları görülme ihtimalinin de arttığını belirttiler.
Sonuç Olarak
Bugün sizlere pek sevimli bilgiler vermediğimin farkındayım. Dünya yapay zekaya duygu yükleme çalışmaları yaparken, bir yandan da teknolojinin bizim üzerimizdeki olumsuz etkilerini konuşmaya devam ediyor. Evet teknoloji çok büyük bir nimet. Faydaları ve kullanım alanları saymakla bitmez. Ama özellikle sizlerle tanışma sebebimiz olan çocukların yaşları söz konusu olduğunda geri dönüşü olmayan yıllardan bahsediyoruz. İkili ilişkilerini doğru zeminde kurmayı öğrenmiş, kendine yetebilecek temel becerileri öğrenirken emin olun tablete veya akıllı telefonlara ihtiyaçları olmayacak.
Hiç ekran olmasın gibi bir gayemizin olmasını da beklemiyorum. Faydalı bir kaç çizgi film izletilebilir. Bu çizgi film veya eğitici filmlerin mutlaka çocukların yaşlarına uygun olmasına dikkat edilmelidir. Diğer yandan izlenmesi için uyku saati olan zaman dilimi değil uykudan en az iki saat önce izlenip bitmiş olması gerekir. Yine önemli diğer bir konu da ne izledikleri ve izleme süresi; elbette çocuk yaşlarına uygun olmayan makyaj yapmış kadınlar, silah ve savaş içerikli kareler, ahlaki değerlere uygun olmayan süper kahramanların olduğu filmler tercih edilmemelidir. İzleme süresi ise 3-4 yaşında bir çocuklar günlük 15-20 dakika, 5-6-7 yaşlarında çocuklar günlük 25-30 dakikaları geçmemelidirler. Yemek yerken veya uykuya dalmak için ekran bir araç olarak da kullanılmamalıdır.
Bu yazımda sizlere veda ederken tekrar tekrar belirtmek isterim ki; yaşamınızda işlevsiz zamanlar var ve siz nasıl faydalı hale getireceğinizi bilemiyorsanız, bir davranışı çocuğunuzda kalıcı hale getirmek konusunda patinaj çektiğinizi düşünüyorsanız, işler bir şekilde yolunda gitmiyorsa mutlaka bizlerden her zaman destek alabilirsiniz.
Sevgiler…
